L apostrofTl ladin gherdëina tomel demez l -a dl articul determinatif y indeterminatif feminin dan n sostantif che scumëncia cun n vocal: la ➝ l’ela – na ➝ n’ ela. Chësc suzed nce cun la preposizions articuledes: l guant dla ➝ dl’oma. A chësc fenomen linguistich ti dijen elision. L ie la perduda – fonetica y grafica – dl vocal finel aton de na parola, dan al vocal dla parola che vën do, a na maniera che l ne vënie nia a se l dé n iat. Tl scrit muessen la indiché cun l apostrof. na ciadinela d’or Dan consonant ons, al incontra, mé la forma plëina: n tòch de pan L apostrof vën nce adurvà te d’autri caji, per ejëmpl cun la particula interogativa pa ulache l toma demez l consonant. A chësta maniera astielen ora l peté adum de doi consonanc: l -s finel dl verb cun l p- de pa: jëis’a?, jons’a?, ves’a? Les vën da formes plu vedles: jëis pa, jons pa, ves pa.
Ël ie n bur mut. Sce, al incontra, al la funzion predicativa iel lià diretamënter ala copula ie: L mut ie n burt. Te chësc ejëmpl ie burt adurvà tla forma sostantiveda cun l articul indeterminatif n che va danora. Perchël iel n predicatif sostantivà. L mut ie burt. L troncamënt bur vën mé dant tl masculin. Tl feminin ons la forma plëina burta; sibe tla funzion atributiva: Ëila ie na burta muta. Sibe tla funzion predicativa: La muta ie na burta. Na ezezion ons cun l agetif granda dan n sostantif: Na gran muta y nia: na *granda muta Tl plurel se cumporta i agetifs a na maniera defrënta. Sce l agetif à la funzion atributiva y l ti va danora al sostantif, vëniel adurvà tla forma dl singuler. Sce l agetif à la funzion atributiva y ie cuncià ite do l sostantif, vëniel adurvà tla forma dl plurel cun la desinënza -es. Chësc vel nce per chëi caji ulache l agetif à funzion predicativa y l muessa unì acurdà cun l soget tla forma dl plurel: [Chëla burta manëces] ne n’uei nia me tré sëura. N auter cajo danter adurvanza atributiva y predicativa ons cun l numeral cinch. L vën dant tla forma scurteda cin mé dan l sostantif canche l ie atributif: Cin mutons tol pert ala festa. Tla forma predicativa iel cun la forma plëina: I mutons ie (de) cinch. Puech, velch possa unì dant tla forma scurteda: pue’, vel’ cun l apostrof: Paul maia n pue’ massa. Per chël che à da nfé cun: po’ ➝ pona (nia scrì *pò), po’ ➝ possa, vëniel cunsià de scrì ora la formes plëines. |
- Ortografia?
- Lijon deberieda
- I vocai
- I consonanc
- L azënt
- Can scrijen pa ë
y can e? - L prefis des- o dej-
- L prefis in-
- L apostrof
- I sënies de interpunzion
- Scrì grant o pitl
- Co spartì la paroles
- Scrì adum o destacà
- N valgun cunsëies
- Adurvé y avëi drë de
- Ce o cie
- Ciuldì, percie y ajache
- Coche, sciche o sciche sce
- Condizionel y congiuntif
- Congiuntif
- Crì, liejer y curì
- Dal pa o iel pa
- Deberieda, cun o adum
- Duc doi o tramedoi
- Forma passiva
- Formes partitives protlitiches n, nen y entlitiches -en, -enen
- Futur
- Imperfet
- Muesse y messon
- Nce o ënghe
- Negazion for dopla
- Nsnuet y nsëira
- Particula pa o 'a te na dumanda
- Partitif
- Partizip
- Posizion dl agetif
- Posizion dl predicat y dl soget
- Preposizion y articul indeterminatif
- Pronom
- Pronom espletif "l " y la costruzion impersonela
- Pronom reflessif reziproch
- Purvé y adurvé
- Ruvé y unì
- Superlatif
- Unì ora o ciafië
- Vënderdi y no *vënerdi
- Verb y pronom 1ª persona singulera
- Vester y pronom entlitich
- N valguna carateristiches
- Metafores y Metonimies
- Coche l fossa miec dì
- Scrì fauz Scrì drët
- I sonns y i pustoms
- L verb
- L inuem
- L articul
- L agetif cualificatif
- I pronoms y i agetifs pronominei
- L averb
- La preposizion
- La congiunzion
- La interiezion o estlamazion
- La sintassa dla frasa scëmpla
- La sintassa dla perioda
- Cantich de fra Surëdl
- Pinocchio